Przed 1945 rokiem Opole nie miało zawodowej orkiestry, ale już dwa lata po wojnie działała Mała Orkiestra Symfoniczna, a tuż po niej Zespół przy Państwowym Teatrze Ziemi Opolskiej. W 1952 r. utworzono nową placówkę muzyczną – Wojewódzką Orkiestrę Symfoniczną. Orkiestra nie miała własnej siedziby, a zajęcia odbywały się w Wojewódzkim Domu Kultury.
W 1957 r. oddano do użytku dobudowane do gmachu teatru skrzydło z salą prób orkiestry i pokojami dla administracji. Pod koniec 1957 r. Orkiestrę przemianowano na państwową, zaś w czerwcu 1969 r. otrzymała imię Józefa Elsnera - polskiego kompozytora niemieckiego pochodzenia, nauczyciela Fryderyka Chopina. Od 1972 r. funkcjonuje jako Państwowa Filharmonia im. Józefa Elsnera.
Już jako Państwowa Orkiestra Symfoniczna im. Józefa Elsnera wyrobiła sobie pozycję w kręgu muzycznym: chętnie występowali z nią najwybitniejsi soliści, polscy laureaci konkursów międzynarodowych. Coraz częściej na estradzie zaczęli gościć wykonawcy zagraniczni.
Od 1960 r. orkiestra praktycznie co roku uczestniczy w licznych i znaczących festiwalach w kraju i za granicą, które z roku na rok umacniają jej pozycję.